© Shutterstock.com
Kaunas, komt die stad je een beetje bekend voor? Wellicht nooit van gehoord en toch is het de tweede stad van Litouwen, formaatje Utrecht. Het Baltische pareltje wordt prettig behangen met steeds meer lintjes. Het was al designstad van Europa > en kreeg ook nog het label van Europees werelderfgoed. En in 2022 is er de eer om een jaar langs als culturele hoofdstad van Europa > op te treden.
Overheid op drift
De grootste gedaanteverwisseling van Kaunus kwam tijdens het interbellum. In de tijd tussen Eerste en Tweede Wereldoorlog kreeg de stad namelijk op stel en sprong de status van ‘tijdelijke’ hoofdstad van Litouwen opgespeld. Dit omdat Polen plotsklaps de oorspronkelijke hoofdstad Vilnius en een flink gebied daaromheen toe eigende. De regering van Litouwen moest in no-time verkassen en een nieuw overheidsnestje inrichten.
Want hoe gaat dat met het verplaatsen van een regering, een ambassade-apparaat, nationale hoofdkantoren en een cultuurscene? Dat gaat gepaard met een Toren-van-Babel-bouwwoede. Al die organisaties hadden wel een dak op maat boven hun hoofden nodig. Tussen 1919 en 1940 werd het historisch wat grauwe gezicht van Kaunas een glanzende kopstoot. Het straatbeeld ging in de pirouette naar een twijfelend snelbouwlandschap. Modernisme dat gehuld ging in de architectuurmode van dat moment, de art deco. Met als resultaat dat Kaunas > zich nu mag rangschikken in de top van ’s werelds art deco steden. Art deco die niet van andere landen ‘geleend’ werd maar een onmiskenbare Litouwse twist toont. Kaunas als architectuurparel, alleen weet nog niet iedereen dat, dus.
© Algirdas - Attribution-Share Alike 3.0 Unported
Art deco vloedgolf
Het gaat ook niet om een pandje hier, een pandje daar… Oostelijk van het oude centrum kwamen liefst zesduizend gebouwen omhoog. Een branding van lijnen, golvende panden en bollende gevels, een versteende tsunami. Het is geen doen om al die bouwwerken na te lopen en dat hoeft ook niet want er zijn bijna zeventig topstukken handig in enkele wandelroutes > gepind. Het ene pand lijkt bijna rijk voor de sloop, het andere is al weer in volle interbellum-glorie hersteld.
Zo ook de kerk van de wederopstanding. > Stalin liet er in 1952 de kapel en de toren weghakken. Maar zodra de Sovjet-Unie op de lijkbaar terecht kwam, begonnen de nijvere Litouwers met het herstelwerk van hun ‘witte zwaan’. Inclusief ranke art deco hals.
Shutterstock.com